Trong bối cảnh số hóa đang diễn ra mạnh mẽ, trí tuệ nhân tạo (AI) đã và đang thâm nhập sâu rộng vào nhiều ngành nghề và lĩnh vực khác nhau, tạo ra cả những thách thức và cơ hội cho lực lượng lao động. Đứng trước tình hình này, Công đoàn Dầu khí Việt Nam (CĐ DKVN) đã tiên phong trong việc thích nghi và đổi mới để vượt qua những thách thức mà kỷ nguyên AI mang lại.
CĐ DKVN đã khẳng định vai trò quan trọng của mình, là chỗ dựa vững chắc cho người lao động (NLĐ) thông qua việc đề xuất và thực hiện nhiều giải pháp thiết thực nhằm bảo vệ quyền lợi của NLĐ trong bối cảnh AI đang tạo ra những thay đổi sâu sắc trong cách thức vận hành và cấu trúc công việc.
Thách thức với thời đại mới
Trí tuệ nhân tạo (AI) là một lĩnh vực của khoa học máy tính, tập trung vào việc thiết lập và phát triển các hệ thống có khả năng thực hiện những nhiệm vụ thường cần đến trí thông minh của con người. AI có khả năng học hỏi, phân tích dữ liệu, nhận dạng hình ảnh và giọng nói, giao tiếp tự nhiên và đưa ra quyết định một cách tự động. AI với khả năng học hỏi và phân tích dữ liệu đang được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực, bao gồm y tế (chẩn đoán bệnh), tài chính (phân tích dữ liệu thị trường), giao thông (xe tự lái) và dịch vụ khách hàng (chatbot).
Dự báo cho thấy, AI sẽ tạo ra hàng triệu việc làm mới trong tương lai, đặc biệt trong các lĩnh vực đòi hỏi chuyên môn và kỹ năng cao như phân tích dữ liệu, bảo mật mạng và phát triển phần mềm. Những công việc này mở ra cơ hội cho những ai muốn học hỏi và phát triển kỹ năng mới, từ đó góp phần giảm thiểu tình trạng thất nghiệp.
Những ứng dụng này giúp cải thiện hiệu quả, giảm chi phí và tạo ra các dịch vụ mới. AI đang mang lại nhiều lợi ích vượt trội như tăng năng suất, cải thiện độ chính xác trong các nhiệm vụ phức tạp, giải phóng con người khỏi những công việc lặp đi lặp lại. Giúp tiết giảm chi phí, tạo ra các dịch vụ mới, thúc đẩy đổi mới và phát triển kinh tế.
 |
|
CĐ DKVN tổ chức tập huấn “Ứng dụng Chat GPT trong hoạt động công đoàn” |
Các thách thức của AI là vấn đề về quyền riêng tư, an ninh mạng, thiên vị trong các thuật toán, NLĐ sẽ mất việc trong nhiều ngành nghề vì tự động hóa. Sự phát triển của AI cũng đặt ra nhiều câu hỏi về đạo đức, quyền tự quyết của máy móc và trách nhiệm pháp lý khi AI gây ra thiệt hại. Điều này đòi hỏi các quy định pháp lý và hướng dẫn đạo đức rõ ràng. Ngoài ra, có lo ngại rằng, AI có thể tạo ra sự không cân bằng trong phân phối công việc và thu nhập.
Các công việc đòi hỏi kỹ năng thấp và lặp đi lặp lại có nguy cơ cao bị thay thế bởi robot và hệ thống AI, điều này đòi hỏi sự chuẩn bị và thích nghi kịp thời từ phía NLĐ và các tổ chức liên quan.
Vào tháng 11/2024, tại Hội nghị Ban Chấp hành toàn cầu của Công đoàn Công nghiệp và Sản xuất Toàn cầu (IndustriALL) diễn ra từ ngày 20 đến 22/11/2024 tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ, các đại biểu và lãnh đạo công đoàn từ khắp nơi trên thế giới đã cùng nhau thảo luận về tác động của AI đối với NLĐ và các tổ chức công đoàn. AI có thể gây ra sự suy giảm số lượng việc làm nhiều hơn là tạo ra trong tương lai gần; khoảng 23% công việc có thể bị thay đổi, dẫn đến việc mất đi 14 triệu việc làm. Ngoài ra, AI cũng đặt ra những thách thức như xâm phạm quyền riêng tư, thiên vị và thiếu minh bạch.
Xây dựng kỹ năng mới
Mặc dù AI chỉ mới xuất hiện nhưng đang phát triển nhanh chóng và thâm nhập vào nhiều ngành nghề. Sau khi phân tích kỹ lưỡng các xu hướng, cùng với những cơ hội và thách thức mà AI mang lại, các đại biểu tại Hội nghị Công đoàn IndustriALL đã nhấn mạnh rằng: Trong bối cảnh này, các tổ chức công đoàn cần phải linh hoạt và sáng tạo để vượt qua những thách thức mà kỷ nguyên AI đặt ra. Đồng thời, vai trò của công đoàn trở nên quan trọng hơn bao giờ hết trong việc bảo vệ quyền lợi, thúc đẩy sự phát triển của NLĐ và bảo đảm một thị trường lao động công bằng và nhân văn. Người sử dụng lao động và các tổ chức công đoàn được khuyến khích tham gia vào các cuộc đối thoại cởi mở để xây dựng lòng tin và hợp tác, nhằm bảo đảm quá trình chuyển đổi công bằng trong kỷ nguyên AI.
Một trong những mục tiêu chính của tổ chức công đoàn là chú trọng vào việc đào tạo và phát triển kỹ năng cho NLĐ. Để duy trì khả năng cạnh tranh và bảo vệ việc làm, NLĐ cần được trang bị các kỹ năng cần thiết. Công đoàn có thể tổ chức các chương trình đào tạo liên tục nhằm nâng cao năng lực công nghệ cho các thành viên. Những khóa học này không chỉ giới hạn ở việc làm quen với công nghệ mới như lập trình, phân tích dữ liệu hay quản lý hệ thống tự động hóa, mà còn mở rộng sang các kỹ năng mềm quan trọng như quản lý thời gian, giải quyết vấn đề và làm việc nhóm trong môi trường số hóa.
Chủ tịch CĐ DKVN Nghiêm Thùy Lan nhấn mạnh, bên cạnh chú trọng đào tạo, việc bảo đảm an toàn và bảo mật cho NLĐ trong bối cảnh AI cũng là một trong những nhiệm vụ quan trọng của công đoàn. Sự gia tăng sử dụng AI trong giám sát công việc và đánh giá hiệu suất có thể gây ra lo ngại về quyền riêng tư và an toàn dữ liệu cá nhân. Công đoàn cần bảo đảm rằng việc áp dụng công nghệ không xâm phạm quyền lợi cơ bản của NLĐ. Điều này bao gồm việc thương thảo với doanh nghiệp để thiết lập các quy định rõ ràng về quyền riêng tư, bảo đảm rằng dữ liệu cá nhân của NLĐ được bảo vệ và sử dụng một cách minh bạch, hợp pháp.
 |
CĐ DKVN chú trọng đào tạo và phát triển kỹ năng công nghệ cho đoàn viên, NLĐ
Song song với việc bảo vệ quyền lợi cá nhân, công đoàn cũng cần thúc đẩy đối thoại xã hội để định hình chính sách và khung pháp lý liên quan đến AI. Một khía cạnh quan trọng khác là bảo đảm sự phân chia công bằng lợi ích từ việc tăng năng suất và lợi nhuận mà AI mang lại. Nếu AI giúp doanh nghiệp phát triển nhanh chóng và hiệu quả, công đoàn cần bảo đảm rằng NLĐ cũng được hưởng những phần thưởng xứng đáng. Điều này có thể được thực hiện thông qua các cuộc đàm phán về tăng lương, cải thiện điều kiện làm việc hoặc thông qua một hệ thống chia sẻ lợi nhuận hợp lý như chia cổ phần cho NLĐ. Những biện pháp này không chỉ giúp cải thiện chất lượng cuộc sống mà còn tạo động lực để NLĐ gắn bó hơn với công việc và doanh nghiệp.
Công đoàn Dầu khí Việt Nam phát triển cùng kỷ nguyên AI
Giống như nhiều ngành công nghiệp khác, ngành Dầu khí cũng trải qua một cuộc cách mạng lớn dưới sự tác động của AI, điều này mang lại cả những thách thức và cơ hội cho lực lượng lao động. AI có khả năng tự động hóa nhiều công việc thủ công và lặp đi lặp lại, chẳng hạn như kiểm tra thiết bị và giám sát quy trình, điều này có thể dẫn đến việc giảm nhu cầu nhân lực trong các vai trò truyền thống này. Do đó, NLĐ cần phải nâng cao kỹ năng của mình và tìm kiếm những vị trí mới phù hợp hơn để thích ứng với sự thay đổi này.
Đồng thời, nhu cầu về các kỹ năng công nghệ tiên tiến như phân tích dữ liệu, lập trình và quản lý hệ thống tự động đang gia tăng đáng kể. AI không chỉ giúp tối ưu hóa các quy trình mà còn có khả năng cải thiện an toàn lao động bằng cách giám sát liên tục và phát hiện sớm các nguy cơ tiềm ẩn. Tuy nhiên, để khai thác tối đa lợi ích của AI, NLĐ cần được đào tạo bài bản để sử dụng hiệu quả các công nghệ mới này./.
“AI đang thay đổi cách thức quản lý và vận hành các dự án dầu khí, từ việc tối ưu hóa chuỗi cung ứng đến dự báo nhu cầu năng lượng. Điều này đòi hỏi người lao động phải thích nghi với các quy trình và công nghệ mới, đồng thời phát triển các kỹ năng cần thiết để làm việc trong môi trường số hóa. Mặc dù có những thách thức, AI cũng mở ra những cơ hội mới cho người lao động trong ngành, đặc biệt là trong các vai trò liên quan đến phát triển, triển khai và quản lý hệ thống AI. Để đối phó với những thay đổi này, tổ chức và công đoàn cần chủ động hỗ trợ người lao động thông qua các chương trình đào tạo và phát triển kỹ năng. Họ cũng cần tạo ra một môi trường làm việc linh hoạt và công bằng, nơi mà người lao động có thể phát triển và thích nghi với những thách thức của thời đại công nghệ mới,” Chủ tịch Công đoàn Dầu khí Việt Nam Nghiêm Thùy Lan nhấn mạnh.
Bùi Thị Hồng Hạnh
Văn phòng CĐ DKVN
